Το Έργο
Το έργο ENERDECA (Enhancing European Rural Development Capabilities) είναι Έργο Διακρατικής Συνεργασίας LEADER, δηλαδή υλοποιείται από κοινού από δεκαεννέα (19) Ομάδες Τοπικής Δράσης (φορείς που υλοποιούν προγράμματα LEADER) με Επικεφαλής Εταίρο την Αναπτυξιακή Καβάλας Α.Ε.
Το έργο επικεντρώνεται στην ανάπτυξη και ανάδειξη ενός διακριτού προϊόντος Δημιουργικού Τουρισμού, το οποίο θα βοηθήσει τις τοπικές κοινωνίες να αναδείξουν το πολιτιστικό και περιβαλλοντικό κεφάλαιο των περιοχών LEADER και να ανταλλάξουν εμπειρίες και τεχνογνωσία.
Ειδικότερα, το Έργο έχει ως αποστολή τη διαμόρφωση ενός κοινού πλαισίου συνεργασίας μεταξύ των επιχειρήσεων και θεσμικών φορέων όλων των συνεργαζόμενων περιοχών με απώτερο σκοπό τη διαμόρφωση αναπτυξιακής συναντίληψης και την υιοθέτηση κοινών, νέων μεθόδων και πρακτικών για την ανάδειξη και ερμηνευτική προβολή των πόρων στις περιοχές των Εταίρων. Το Έργο εργάζεται, παράλληλα, προς την κατεύθυνση της ανάδειξης ενός διακριτού προϊόντος Δημιουργικού Τουρισμού (Creative Tourism) σε διακρατικό επίπεδο.
Το Έργο αφορά άμεσα στην τόνωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας μέσω της ανάπτυξης δημιουργικών βιομηχανιών στις περιοχές των Εταίρων, αλλά και κυρίως στην δικτύωση αυτής της δραστηριότητας σε ένα γραμμικό πολιτιστικό τουριστικό προϊόν το οποίο θα προσφέρει αυθεντικές τουριστικές εμπειρίες, θα αναδεικνύει και θα προστατεύει το πολιτιστικό και περιβαλλοντικό κεφάλαιο, θα ευνοεί τουριστικές συνδέσεις μεταξύ των χωρών και των περιοχών CLLD/LEADER, δημιουργώντας, έτσι, μια ευδιάκριτη τουριστική προσφορά σε διακρατικό επίπεδο.
Το πρόγραμμα LEADER, βασίζεται σε μια μέθοδο σχεδιασμού και υλοποίησης τοπικών ολοκληρωμένων αναπτυξιακών στρατηγικών, µε τη συμμετοχή εταίρων σε τοπικό επίπεδο, προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι οικονομικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές και δημογραφικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αγροτικές περιοχές. Είναι ένα από τα πιο δημοφιλή χρηματοδοτικά προγράμματα στην Ευρωπαϊκή ύπαιθρο με ευρεία αποδοχή από τις τοπικές κοινωνίες. Αφορά παρεμβάσεις σε όλους τους τομείς της οικονομίας, έργα δημόσιου χαρακτήρα αλλά και έργα συνεργασίας όπως το ENERDECA II.
Εταίροι του Έργου
Οι εταίροι του Έργου είναι οι εξής:
Από τη μεριά της Ελλάδας
- Αναπτυξιακή Καβάλας (Επικεφαλής Εταίρος)
- Αιτωλική Αναπτυξιακή
- Αναπτυξιακή Εταιρεία Κυκλάδων
- Δημοσυνεταιριστική Έβρου
- Αναπτυξιακή Εταιρεία Δράμας
- Ελικώνας Παρνασσός Αναπτυξιακή Εταιρεία
- Αναπτυξιακή Εύβοιας
- Αναπτυξιακή Φθιώτιδας
- Αναπτυξιακή Καστοριάς
- Αναπτυξιακή Ολυμπίας
- Αναπτυξιακή Πέλλας
- Αναπτυξιακή Εταιρεία Ροδόπης
- Εταιρεία Έρευνας και Ανάπτυξης Βορείου Έβρου
- Αναπτυξιακή Νότιου Ηπείρου – Αμβρακικού
- Αναπτυξιακή Φλώρινας
Από τη μεριά της Κύπρου
- Αναπτυξιακή Εταιρεία Επαρχιών Λάρνακας &Αμμοχώστου ΛΤΔ
Από τη μεριά της Λιθουανίας
- Kelmė local action group
Από τη μεριά της Πορτογαλίας
- DLBC Rural Alto Oeste – CLLD/LEADER OESTE RUDE – Associação de Desenvolvimento Rural
Δημιουργικός Τουρισμός
O «Δημιουργικός Τουρισμός» είναι μια εναλλακτική μορφή τουρισμού, που επιδιώκει τη συμμετοχή των τουριστών σε δημιουργικές δραστηριότητες που συνδέονται με το πολιτιστικό κεφάλαιο της περιοχής.
Ο όρος «Δημιουργικός Τουρισμός» χρησιμοποιείται ευρέως για να περιγράψει αυτό το είδος τουρισμού που εισαγάγει τους τουρίστες στη βίωση της τοπικής κουλτούρας μέσω της ενεργής συμμετοχής τους σε καλλιτεχνικές και δημιουργικές δραστηριότητες.
Ενίσχυση του δημιουργικού τουρισμού σε περιοχές CLLD/LEADER
O Δημιουργικός Τουρισμός ορίζεται ως τουρισμός που προσφέρει στους επισκέπτες την ευκαιρία να αναπτύξουν το δημιουργικό τους δυναμικό μέσω της ενεργής τους συμμετοχής σε μαθησιακές εμπειρίες που είναι χαρακτηριστικές του τουριστικού προορισμού στις οποίες πραγματοποιούνται.
Αυτός ο τύπος τουρισμού εστιάζει στην προσφορά εργαστηρίων και δημιουργικών εμπειριών και, γενικά, εστιάζει στην τοπική παραγωγή, στην τέχνη, στη χειροτεχνία, κ.λπ.
Τα εργαστήρια αυτά συνήθως πραγματοποιούνται σε μικρές ομάδες σε σπίτια και σε χώρους εργασίας. Επιτρέπουν στους επισκέπτες να εξερευνήσουν τη δημιουργικότητά τους ενώ έρχονται πιο κοντά στους ντόπιους, παρέχοντας μια αυθεντική αίσθηση για την τοπική κουλτούρα.
Παραδείγματα τέτοιου είδους εργαστηρίων είναι τα εξής:
- Εργαστήρια μαγειρικής με βάση τοπικά προϊόντα και συνταγές.
- Εργαστήρια εκμάθησης λαϊκής / μοντέρνας τέχνης και χειροτεχνίας (π.χ. κοσμήματα, ξυλόγλυπτα, κεραμικά).
- Εργαστήρια εκμάθησης παραδοσιακών τεχνών.
- Εργαστήρια μουσικής, χορού, ζωγραφικής, κλπ.)
Ο δημιουργικός τουρισμός που προσκαλεί σε συμμετοχική δράση τους επισκέπτες, συμβάλλει στην ανθεκτικότητα και την βιωσιμότητα των τοπικών οικονομιών αφού μέσω αυτού, δημιουργούνται ευκαιρίες ανάπτυξης και αναζωογόνησης των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε τοπικό επίπεδο.
Επιπρόσθετα, μέσω της υλοποίησης δημιουργικών εργαστηρίων με στόχο την επιμόρφωση των τουριστών – επισκεπτών, επιτυγχάνεται εξωστρέφεια και διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Στόχοι του Έργου
Με βάση τα παραπάνω, οι κύριοι στόχοι του Έργου είναι οι εξής:
- Η καταγραφή και αναγνώριση της εσωτερικής και εξωτερικής («εμπορεύσιμης») αξίας των πόρων των περιοχών των Εταίρων και η ιεράρχησή τους σε ότι αφορά τη συμβολή τους ή τη δυνητική συμβολή τους στην αναπτυξιακή διαδικασία.
- Η διαμόρφωση κοινών μεθόδων και πρακτικών για την ανάδειξη και διαχείριση του φυσικού και πολιτιστικού αποθέματος των περιοχών παρέμβασης των Εταίρων με σκοπό την ενεργή συμβολή του αποθέματος αυτού στην κινητοποίηση της ενδογενούς αναπτυξιακής διαδικασίας.
- Η εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων και τεχνικών στην προβολή του φυσικού και πολιτιστικού αποθέματος με σκοπούς α) την αναβάθμιση της τουριστικής εμπειρίας και β) την ενίσχυση της ταυτότητας των περιοχών παρέμβασης των Εταίρων προς όφελος των τοπικών κοινωνιών.
- Η ενδυνάμωση του τοπικού κοινωνικού κεφαλαίου στις περιοχές παρέμβασης των Εταίρων μέσω της κατάρτισης – εκπαίδευσης σε νέα επιχειρηματικά αντικείμενα, της ενίσχυσης της ταυτότητας (self–identity) και της δικτύωσης σε κοινωνικό και οικονομικό (επιχειρηματικό) επίπεδο.
- Η συμμετοχή του τοπικού επιχειρηματικού δυναμικού στη διαδικασία διαμόρφωσης της ταυτότητας των περιοχών παρέμβασης των Εταίρων και η ενεργός συμμετοχή του στη διαδικασία λήψης απόφασης για αναπτυξιακά θέματα.
- Η εισαγωγή νέων προϊόντων και υπηρεσιών στις περιοχές παρέμβασης των Εταίρων και, κατά συνέπεια, η τόνωση της ενδογενούς επιχειρηματικότητας.
- Η συμβολή στη διαμόρφωση ενός αξιοβίωτου χώρου που σέβεται και ικανοποιεί τις ανάγκες του σύγχρονου κατοίκου της υπαίθρου.
- Η δημιουργία ενός διακριτού και ελκυστικού προϊόντος Δημιουργικού Τουρισμού σε διακρατικό επίπεδο, το οποίο θα συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας ευρωπαϊκής, αυθεντικής εμπειρίας στην ύπαιθρο και την ανάδειξη του έργου του CLLD/LEADER σε διεθνές επίπεδο.
- Η ενίσχυση της ανταλλαγής τεχνογνωσίας μεταξύ των διακρατικών Εταίρων και η δυνατότητα μεταφοράς (transferability) καλών αναπτυξιακών πρακτικών και μεθόδων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Στρατηγική υλοποίησης του Έργου
Η στρατηγική υλοποίησης του Έργου επικεντρώνεται κυρίως στα ακόλουθα σημεία:
- Καταγραφή και αναγνώριση της αξίας των πόρων στις περιοχές των Εταίρων και ιεράρχησή τους: Αυτό περιλαμβάνει τη λεπτομερή καταγραφή των φυσικών, πολιτιστικών και άλλων πόρων σε κάθε περιοχή των Εταίρων, συμπεριλαμβανομένων των ενεργών και αδρανών πόρων. Η αναγνώριση της αξίας των πόρων συνδέεται με τη δυνατότητά τους να παράγουν αξία τοπικά.
- Διαμόρφωση κοινών μεθόδων και πρακτικών για την ανάδειξη και διαχείριση του φυσικού και πολιτιστικού αποθέματος: Αυτό συμπεριλαμβάνει τη δημιουργία κοινών προτύπων για την ερμηνεία των πόρων και την ανάπτυξη δραστηριοτήτων Δημιουργικού Τουρισμού, καθώς και την εκπαίδευση των στελεχών και των επιχειρήσεων σχετικά με αυτά τα θέματα.
- Εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων και τεχνικών στην προβολή και διαχείριση του φυσικού και πολιτιστικού αποθέματος: Αυτό συμπεριλαμβάνει την υλοποίηση τοπικών πιλοτικών έργων στις περιοχές παρέμβασης, βασιζόμενα σε κοινά πρότυπα για όλους τους Εταίρους.
- Δημιουργία ενός διακριτού και ελκυστικού προϊόντος Δημιουργικού Τουρισμού σε διακρατικό επίπεδο: Η συνεργασία μεταξύ των Εταίρων συνθέτει ένα τουριστικό προϊόν που βασίζεται στη διαπολιτισμικότητα, την εναλλαγή εμπειριών και την αυθεντικότητα. Συμμετέχοντας στη δημιουργία αυτής της διαδρομής, οι επιχειρήσεις ενισχύουν τις συνέργειες τόσο σε τοπικό όσο και σε διακρατικό επίπεδο και ανταλλάσσουν τεχνογνωσία.
Δράσεις του Έργου
Οι δράσεις του έργου περιλαμβάνουν τα ακόλουθα βήματα:
- Αναγνώριση & ιεράρχηση των κρίσιμων πόρων στις περιοχές των εταίρων με βάση κοινά πρότυπα.
- Διοργάνωση σεμιναρίου ερμηνείας πόρων και δημιουργικού τουρισμού σε κάθε περιοχή.
- Σχεδιασμός διαδρομής δημιουργικού τουρισμού στην περιοχή κάθε εταίρου.
- Μικρής κλίμακας παρεμβάσεις (π.χ. τοποθέτηση πινακίδων).
- Διοργάνωση διεθνούς συνεδρίου δημιουργικού τουρισμού.
- Κατασκευή ιστοσελίδας του έργου και της διακρατικής δημιουργικής διαδρομής ENERDECA.
- Δημιουργία ενημερωτικού υλικού προβολής -προώθησης του έργου.
Αναμενόμενα Αποτελέσματα
Τα αναμενόμενα αποτελέσματα από την υλοποίηση του Έργου συνολικά, συνοψίζονται στα εξής:
- Ενισχύεται η ικανότητα των Εταίρων να αναγνωρίζουν και να ιεραρχούν τις αναπτυξιακές ανάγκες και δυνατότητες.
- Κινητοποιούνται ενδογενείς αναπτυξιακοί πόροι, οι οποίοι είναι αδρανείς αλλά εμφανίζουν προοπτική αξιοποίησης για τα τοπικά παραγωγικά συστήματα.
- Ενδυναμώνεται η τουριστική προσφορά με την παροχή νέων υπηρεσιών και προϊόντων και κατευθύνεται στοχευμένα η τουριστική ζήτηση σε συγκεκριμένους πόρους.
- Αναθεωρείται ή/και ενισχύεται η ταυτότητα των περιοχών παρέμβασης CLLD/LEADER των Εταίρων, προς όφελος των κατοίκων και των τουριστών.
- Αυξάνεται η επισκεψιμότητα στις περιοχές παρέμβασης CLLD/LEADER των Εταίρων.
- Ευνοείται η ανταλλαγή τεχνογνωσίας και ενισχύεται η δικτύωση επιχειρήσεων σε τοπικό και διακρατικό επίπεδο, θέτοντας έτσι τις βάσεις για ένα βιώσιμο και αξιομνημόνευτο τουριστικό προϊόν.
- Επαναπροσδιορίζεται/ενδυναμώνεται η συμμετοχή των τοπικών επιχειρήσεων στον αναπτυξιακό σχεδιασμό και, κατά συνέπεια, προωθείται ο βασικός συστατικός χαρακτήρας της προσέγγισης LEADER, ήτοι η «από κάτω προς τα πάνω» προσέγγιση.
- Προωθείται το έργο της προσέγγισης LEADER σε τοπικό και υπερ-τοπικό επίπεδο μέσω της χρήσης νεωτερικών προϊόντων και υπηρεσιών που έλκουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών.
Τα αναμενόμενα αποτελέσματα από την υλοποίηση του Έργου για τον Εταίρο 1 (Συντονιστής Εταίρος) «Αναπτυξιακή Καβάλας – Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία Ο.Τ.Α.», συνοψίζονται στα εξής:
- Ενισχύεται η δυνατότητα διαφοροποίησης του τουριστικού προϊόντος της περιοχής παρέμβασης του Πολυταμειακού Τοπικού Προγράμματος CLLD/LEADER από το κλασικό πρότυπο «ήλιος – θάλασσα» (ειδικά στη Νήσο Θάσο) και αναγνωρίζονται σωρεία κρίσιμων πόρων (ειδικά στους τομείς του πολιτισμού), οι οποίοι μπορούν να προσθέσουν περαιτέρω αξία τοπικά μέσω της κατάλληλης αξιοποίησής τους.
- Εμπλουτίζεται το τουριστικό προϊόν των ορεινών Κοινοτήτων της περιοχής παρέμβασης CLLD/LEADER Ν. Καβάλας (π.χ. Παγγαίο), οι οποίες υστερούν αναπτυξιακά.
- Προκύπτει η άμεση δυνατότητα συνεργασίας με το τοπικό παραγωγικό δυναμικό, ειδικά στους τομείς της φιλοξενίας και εστίασης. Ειδικά, στον τομέα της φιλοξενίας, παρέχεται η δυνατότητα εισαγωγής συμπληρωματικών υπηρεσιών που προσδίδουν αξία και έλκουν συγκεκριμένες κατηγορίες επισκεπτών.
- Ενισχύεται η συνέργεια και η συμπληρωματικότητα με άλλα Σχέδια Διατοπικής και Διακρατικής Συνεργασίας LEADER του Πολυταμειακού και του Μονοταμειακού Τοπικού Προγράμματος CLLD/LEADER στο Νομό Καβάλας αλλά και με έργα του Στόχου Εδαφικής Συνεργασίας τα οποία υλοποιεί ή θα υλοποιήσει η εταιρεία (π.χ. INTERREG Ελλάδα – Βουλγαρία, Πρόγραμμα Λεκάνης Μαύρης Θάλασσας).
- Ενισχύεται η έμφαση της εταιρείας στις δημιουργικές και πολιτιστικές βιομηχανίες, με αφορμή την ένταξη του αρχαιολογικού χώρου των Φιλίππων στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
- Δίδεται η δυνατότητα χρήσης της σωρευμένης γνώσης και πολιτιστικής υποδομής των Πολιτιστικών Συλλόγων που εντάχθηκαν στο Πολυταμειακό Τοπικό Πρόγραμμα CLLD/LEADER (πράξεις δημόσιου χαρακτήρα).
Ωφελούμενοι
Ωφελούμενοι και δυνητικά ωφελούμενοι του Έργου είναι:
- Ο τοπικός πληθυσμός των περιοχών CLLD/LEADER των Εταίρων, αφού ενισχύεται περαιτέρω το τοπικό άυλο κεφάλαιο τους μέσω της δημιουργικότητας και προβάλλεται η εικόνα τους σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
- Οι συνεργαζόμενες με το Έργο τοπικές τουριστικές επιχειρήσεις, οι οποίες ευνοούνται από την απόκτηση τεχνογνωσίας, την εισαγωγή νέων προϊόντων και υπηρεσιών στη λειτουργία τους, τη δικτύωσή τους με άλλες επιχειρήσεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και την προσέλκυση -εν τέλει- περισσότερων τουριστών.
- Οι συνεργαζόμενες με το Έργο τοπικές επιχειρήσεις άλλων κλάδων (π.χ. οικοτεχνία, χειροτεχνία, πολιτιστικές βιομηχανίες, κλπ.), οι οποίες ευνοούνται από την απόκτηση τεχνογνωσίας, την εισαγωγή των προϊόντων και υπηρεσιών τους στο τουριστικό προϊόν και της δικτύωσή τους με άλλες επιχειρήσεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
- Τα στελέχη των τοπικών φορέων (π.χ. Τοπική Αυτοδιοίκηση, Επιμελητήρια, κλπ.), των οποίων οι ικανότητες αυξάνονται μέσω της μεταβίβασης γνώσης σε αυτούς για νεωτερικά τουριστικά προϊόντα και της δικτύωσής τους σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
- Τα στελέχη των ΟΤΔ, των οποίων ενισχύονται περαιτέρω οι ικανότητες και οι σε θέματα ανάπτυξης στον αγροτικό χώρο.
Η διάρκεια υλοποίησης του έργου έχει οριστεί σε 42 μήνες, ξεκινώντας από τον Δεκέμβριο του 2021 και φτάνοντας έως τον Ιούνιο του 2025. Το έργο ανήκει στην κατηγορία της διακρατικής συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένου του Υπομέτρου 19.3 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας για την περίοδο 2014 – 2020, γνωστού επίσης ως CLLD/LEADER.
